İlgili Makaleler
2020 Nobel Fizik Ödülü galaksimizin merkezindeki kara deliğin keşfi için Reinhard Genzel ve Andrea Ghez'e verildi.
Kara delik denilince, aslında ilk olarak büyük yıldızların yaşamlarının sonunda ortaya çıkan çok yoğun cisimler akla gelmektedir. Kara delik oluşturabilen yıldızlar, Güneş'in kütlesinin en az 8 katı ve üzerindedir. Bu nedenle Güneş ve benzeri kütle yıldızlarının ölümü ile bir kara delik oluşmaz.
Günümüzde gökbilimciler kara delikleri üç gruba ayırıyor. Bunlar; yıldız kökenli kara delikler, orta kütleli kara delikler ve süper kütleli kara delikler.
Yıldız tabanlı kara delikler, büyük yıldızların ölümüyle oluşan cisimlerdir. Orta kütleli kara delikler, kütlesi 100 güneş kütlesi ve üzerinde olan kara deliklerdir. Bu kara deliklerin büyük yıldızların ölümüyle oluşması mümkün görünmüyor, çünkü öldükten sonra 100 güneş kütlesi kalabilecek hiçbir yıldız olmadığını biliyoruz. Bu nedenle en olası açıklama; yıldız kütleli kara delikler daha büyük kütleli, yani orta kütleli kara delikler oluşturmak için birleşti.
Orta kütleli kara deliklerin oluşumunu anlamak için önemli bulgular, son yıllarda hayatımıza giren yerçekimi dalgaları ile elde edilmiştir. Yerçekimi dalgalarını tespit eden LIGO ve VIRGO deneyleri, şimdiye kadar birkaç kara delik birleşme olayı gözlemledi. Özellikle Haziran 2020'de açıklanan GW190521 etkinliğinde 85 ve 66 güneş kütlesinde iki kara deliğin birleştiği belirlendi. Böyle bir birleşme ile ortaya çıkacak kara deliğin kütlesi 142 güneş kütlesine eşittir. Bu gözlem, orta kütleli kara deliklerin oluşumuyla ilgili teorilere önemli bir gözlemsel destek sağladı. Galaksimizin Merkezini Gözlemlemek
Galileo'nun 1609'da kullandığı ilk teleskoptan günümüze kadar teleskopların çapı büyümüş, kullanılan teknolojiler değişmiş ve modern dedektörler geliştirilmiştir. Ancak, gökadamızın merkezinde bir kara delik olduğunu belirleyebilmek için 1990'ların ortalarına kadar beklemek zorunda kaldık.
Optik bölgede çalışan teleskoplarımız galaksimiz Samanyolu'nun merkezini göremez. Galaktik diskteki yoğun yıldızlararası gaz ve toz, merkezi yıldızlardan gelen ışığı emer ve azaltır. En güçlü teleskobumuz olan Hubble Uzay Teleskobu bile bu solmanın gerisinde kalıyor. Galaksinin merkezini iki önemli gelişme ile gözlemleyebildik. Bunlardan ilki, tekrar gözlemlerin başlangıcı, diğeri ise uyarlamalı optik uygulamaları.
Kızılötesi gözlemler yıldızlararası gaz ve tozdan daha az etkilenir. Böylece kızılötesi bölgede çalışan güçlü teleskoplar galaksinin merkezini görebilir.
1994 yılından beri faaliyet gösteren Keck Teleskopları, dünyanın en iyi gözlem alanlarından biri olan Hawaii'deki Mauna Kea Dağı'nda bulunuyor. Çapı 10 metre olan bu ikiz teleskoplar, galaksinin merkezindeki yıldızları yakın kızılötesi bölgedeki gözlemlerden ayırabilmektedir. 1998 yılında çalışmaya başlayan Avrupa Güney Gözlemevi'nin (ESO) VLT teleskopu, her biri 8.2 m çapında 4 teleskoptan oluşmaktadır. VLT teleskopu Şili'nin Atacama Çölü'nde bulunuyor. Atacama Çölü, Antarktika'dan sonra dünyanın en iyi ikinci gözlem noktasıdır.
Hem Mauna Kea Gözlemevi hem de Atacama Çölü gözlemevleri, Dünya atmosferindeki su buharının nispeten daha az olduğu yerlerdir. Bu gözlem alanları, kırmızı alçak bölgede yapılacak gözlemler için en iyi yerlerdir. Kızılötesi gözlemler uyarlanabilir optiklerle birleştiğinde galaksimizin merkezini 8-10 m çapındaki teleskoplarla çok detaylı bir şekilde inceleyebildik. Uyarlanabilir optik, en basit haliyle, atmosferik gök cisimlerinden fotonlar üzerindeki bozucu etkileri arındırmaya hizmet eder. Uzaya yerleştirilen teleskoplar atmosferden etkilenmez, ancak maliyetlidir. Buna göre gözlem süreleri de çok değerlidir. Yerde konuşlandırılan büyük teleskoplar, uyarlanabilir optik uygulamaları kullanıldığında ve özellikle kızılötesi bölgede gözlem yapılırken neredeyse uzay teleskoplarıyla rekabet edebilir.
Türkiye'nin ilk DWI (Doğu Anadolu Gözlemevi) kızılötesi teleskobunun teleskobun 2022 yılında faaliyete geçmesi bekleniyor. Atatürk Üniversitesi koordinatörlüğünde Doğu Anadolu Gözlemevi'nde bulunan 4 metrelik teleskop da adaptif optik sistemle çalışacak. DAG teleskopunun uyarlanabilir optik sistemi FMV Işık Üniversitesi Optomekatronik Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. DAG-AO sistemi teleskopa bağlanmayı bekliyor. Türkiye'deki gökbilimciler, yıldızlararası gaz ve tozdan etkilenmeden gözlem yapmaya çok istekliler.
Süper Kütleli Kara Delikler
ABD'nin Keck ve ESO'nun VLT teleskopları, galaksi merkezini incelemek için 20 yıldan fazla bir süredir kullanılmaktadır. 20 yıllık çalışma sonunda galaksi merkezindeki yıldızların hareketleri incelenerek merkezde bir kara delik olduğu tespit edildi. Ayrıca kara deliğin etrafındaki yıldızların yörüngeleri kullanılarak bu kara deliğin kütlesinin yaklaşık 4 milyon güneş kütlesine eşdeğer olduğu hesaplandı.
Yıldız kütleli veya yıldız kökenli kara deliklerden ve orta kütleli kara deliklerden sonra, milyonlarca güneş kütlesine sahip bu kara delikler yeni bir grup oluşturur. Gökbilimciler bu kara deliklere "süper kütleli kara delikler" diyorlar. Süper kütleli kara deliklerin nasıl oluştuğu henüz bilinmemektedir. Ancak günümüzde tüm galaksilerin merkezinde böyle bir kara delik olduğu kabul edilmektedir. Aslında bu büyük kütleli kara deliklerin bazı galaksilerde olağanüstü yıldız oluşum faaliyetlerine neden olduğu biliniyor. Bu tür galaksiler "aktif galaksi çekirdekleri" (AGN) olarak adlandırılır ve günümüzün en yaygın araştırma konularından birini oluşturur.
Kökeni henüz bilinmese de, galaksimizin merkezindeki devasa büyük kara deliğin kütlesinin keşfi ve belirlenmesi için Keck ve VLT teleskoplarını kullanan araştırma ekiplerine 2020 Nobel Fizik Ödülü verildi. Son zamanlarda, Başak Kümesi'ndeki M87 galaksisinin merkezindeki bu tür bir süper kütleli kara delik, dünya çapında çeşitli radyo teleskopları kullanılarak görüntülenebilir. Bir kara deliğin ilk doğrudan görüntüsü olarak tarihe geçen bu gözlem, süper kütleli kara deliklerin incelenmesi için atılan önemli bir adımdı. Event Horizon Telescope adı verilen bu radyo teleskop ağı çalışmalarına devam ediyor. Bu yolla süper kütleli kara deliklerin kökenini anlayabileceğimizi umuyoruz. Asteroitler birçok yönden bilim adamlarının ilgisini çekiyor. Güneş Sisteminin oluşumunu ve evrimini anlamak önce gelir. Bu cisimlerin büyük çoğunluğu Güneş Sistemindeki gezegenlerin oluşumu sırasında kalan maddelerdir.
İçerdikleri organik maddelerin Güneş Sistemi'nde yaşamın oluşması için gerekli ortamı sağladığı düşünülmektedir. Gezegenlere çarpan veya küçük parçalara düşen asteroitlerin hayatın ortaya çıkışına etkisinin önemli olduğu biliniyor. Ayrıca bazı asteroitler, Dünya'daki üretimde sıklıkla kullandığımız metaller içerir ve gelecekte Dünya'daki kaynaklar tükendiğinde bu asteroitlerden nikel, demir, platin gibi maddeler elde edilecektir. Şimdiye kadar, asteroitler ve kuyruklu yıldızlar gibi küçük gök cisimlerini yakından incelemek için çeşitli girişimlerde bulunulmuş ve uzay araçları gönderilmiştir. 1986'da Halley kuyruklu yıldızının geçişi sırasında, Avrupa Uzay Ajansı'nın Giotto uzay aracı 600 km kuyruklu yıldıza yaklaştı. Çekirdeği, toz yapısı ve kuyrukları hakkında bilgi topladı. NASA'nın Ocak 2005'te fırlatılan Deep Impact uzay aracı Temmuz 2005'te Tempel 1 kuyruklu yıldızı ile karşılaştı ve kuyruklu yıldıza taşıdığı bir çarpma aracı gönderdi. Çarpışmanın yarattığı toz ve parçacıklar hem Dünya hem de uzay teleskopları ve Deep Impact aracı ile incelenmiştir.
1999 yılında fırlatılan Spectrum-Röntgen-Gamma (SRG) uydusu, 1990'ların sonunda Rusya tarafından geliştirilen ve fırlatılması planlanan bir uzay teleskopuydu. Bir astrofizik uydu projesi olan SRG, Türkiye de doğrudan katıldı. Projeye Türkiye üzerinden katılan TÜBİTAK, uydu verilerini doğrudan Rus Uzay Ajansı'ndan (Roscosmos) almak için 2 milyon USD ödedi. Bir uydu projesine bu ilk katılım, Rusya'nın TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'ne (TUG) 1.5 metre aynı çapta bir teleskobu konuşlandırmasının karşılığı oldu. Ülkemizde gökbilimcilerin 30 yıllık hayali ve yoğun çalışmaları sonucunda 5 Eylül 1997'de TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi açıldı. Başka hiçbir ülkenin teleskopunun gelmesi beklenmiyordu. Gözlem kampüsünün bilimsel dergilerde tanıtılması ve yapılan çağrıların ardından Hollanda ve Rusya'dan teleskop önerileri geldi. Bu teleskoplardan biri, Özbekistan'ın Maidanak Gözlemevi'nde ikizi olan AZT-22 kod adlı 1.5 metre çapındaki teleskoplardı. Rusya'nın Kazan Devlet Üniversitesi ile TÜBİTAK ile IKA arasındaki anlaşmanın ardından Uzay Teleskobu Enstitüsü ile Türkiye'ye geldi. 2001 yılında çalışmaya başlayan teleskop, daha sonra Rus-Türk Teleskopu (RTT150) olarak biliniyordu.
RTT150 teleskopunun temel amacı, yakında fırlatılacak olan SRG uydusu tarafından gözlemlenecek ve yeni keşfedilecek olan TUG'a kuruldu (o sırada 1995'in sonlarında veya 1996'da). Ancak birbirini izleyen teknik sorunlar ve ardından gelen mali zorluklar nedeniyle Rusya, SRG uydusunu uygulayamadı. 2003 yılında Almanya, atmosfer dışı uzay araştırmalarının yürütüldüğü Max-Planck Enstitüsü (Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik – MPE) aracılığıyla uyduya ortak oldu. Böylelikle SRG uydusu canlanabilir.
Temel tasarımı 2005 yılında yapılan uydu, 2005-2016 yılları arasında üretildi. Üretim sırasında da çeşitli arızalar yaşanmış ve 2005 yılında uydunun tasarımında bazı değişiklikler yapılmıştır. Son olarak, uydu üzerinde iki ayrı X-ray teleskopu olmasına karar verilmiştir. Bu teleskoplardan biri olan eROSITA, 0.5-10 keV enerji aralığında; diğeri ART-XC, 5-30 keV enerji aralığında X-ışını fotonlarını tespit etmek için geliştirilmiştir. EROSITA sensörü Almanya tarafından ve ART-XC sensörü Rusya tarafından geliştirilmiştir. Adında "gamma" kelimesi geçse de günümüz SRG uydusu sadece bir X-ışını uydusudur. Rusya, uydunun adını SRG olarak ilk fikre (X ve gama ışını uyduları) saygı göstermemeye karar verdi.
Yüksek enerjili astrofizikte, eROSITA'nın gözlemleyeceği enerji aralığına yumuşak X-ışını bölgesi denir ve ART-XC'nin gözlemleyeceği şey sert X-ışını bölgesi olarak adlandırılır. . EROSITA'nın gözlemleyeceği ana kaynaklar galaksi kümeleri ve X-ışını çiftleridir; ART-XC çoğunlukla aktif galaksi çekirdeklerini tanımlamayı amaçlamaktadır. Özellikle, eROSITA'nın 100.000 galaksi kümesini tanımlaması ve bu şekilde maddenin evrendeki dağılımını büyük bir hassasiyetle ortaya çıkarması bekleniyor. Bu, günümüzün en ilginç konularından biri olan karanlık enerji için önemli bir sınırlama getirecektir. SRG, eROSITA ve ART-XC sensörleri ile tarama modunda çalışan bir uzay teleskopudur. SRG, altı ayda bir tüm gökyüzünü röntgende tarayacak ve bilim dünyasına yeni veriler sunacak.
NASA, 2011'den beri astronotlarını Rusya'nın Baykonur Uzay Üssü ve Rus uzay aracından uzaya gönderiyor. Ayrıca her yolculukta Rus Uzay Ajansı'na astronot başına 81 milyon dolar ödeniyor. Bu ücret, uzay mekiğinin görevde olduğu 2011'den önce kişi başına 21 milyon dolardı.
2011'den bu yana NASA'nın Rusya'ya ücretleri 3 milyar doları aştı. Astronotları uzaya gönderme bağımsızlığını yeniden kazanmak ve ABD şirketlerinin bu pazardan pay almasını sağlamak için SpaceX, Boeing, Lockheed Martin gibi şirketlere uzay aracı geliştirmeleri çağrıldı.
İlk Astronotlar Özel Bir Şirket Tarafından Uzaya Taşındı
NASA ile SpaceX arasında imzalanan anlaşma gereği 5 yıldır geliştirilmekte olan Crew Dragon uzay aracı, 30 Mayıs 2020'de başarıyla fırlatıldı.
İlk olarak 27 Mayıs 2020'de planlanan lansman, hava koşulları nedeniyle ertelendi. 30 Mayıs 2020 Cumartesi günü, başlangıçta pek umut verici görünmeyen meteorolojik veriler lansman zamanına doğru değişerek uygun bir fırlatma havası yakalandı.
SpaceX'in 2010 yılından beri geliştirilen Falcon 9 roketi, 22:22 Florida'daki Kennedy Uzay Üssünden geliyor. başarıyla kalktı. Yaklaşık 2,5 dakika sonra Falcon 9'un ilk kısmı ayrıldı ve Dünya'ya döndü. Falcon 9'un ilk kısmı 2017'den beri yapıldığı gibi, Atlantik Okyanusu'nda kontrollü bir şekilde geri gelip duran mobil iniş rampasına dik olarak yerleştirildi. Böylece, Falcon 9 roketi Crew Dragon uzay aracını atmosferden çıkardı ve fırlatıldıktan yaklaşık 7 dakika sonra Dünya'ya döndü. Başından beri Elon Musk'ın altını çizdiği "uzay yarışında" "
Sovyetler Birliği, ilk yapay uyduyu 1957'de uzaya göndererek önemli bir başarı elde etti. Daha sonra Sovyetler Birliği, 12 Nisan'da Yuri Gagarin, 1961. Dünya çevresinde bir yörüngeyi tamamlayıp başarıyla geri döndü.
1961'den beri uzaya giden, Dünya çevresinde yörüngede kalan veya Ay'a gidenlerin sayısı 566'ya ulaştı.
ABD ilklerini kaybetmesine rağmen Başlangıçta Sovyetler Birliği'ne, Ay'a yapılan ilk insanlı yolculuklar ve hızla gelişen uzay çalışmaları ile önemli bir ivme kazandı.
Uzay Mekiği Misyona Başlıyor
Edison ile özdeşleştirilen ve 1878'de geliştirilen klasik ampuller yerini çok hızlı bir şekilde LED ışıklara bırakmaya başlamış, bunun temel nedeni, LED'lerin elektrik enerjisini doğrudan ışığa dönüştürmesi veya daha sonra ışığa dönüştürmeye dayalı olmasıydı.Ayrıca 1990'lı yıllarda yaygın olarak kullanılan floresan ampuller, becom İçerdikleri cıva nedeniyle giderek daha az tercih edilmektedir.
Ayrıca birçok ülke resmi kurumlara ait bina ve kampüslerde LED ampul kullanımını zorunlu kılmaktadır. LED'lerin enerji verimliliği o kadar yüksektir ki, klasik ampullerin tükettiği elektrikle 100 kat daha fazla ışık elde edilebilir.
Uluslararası Işık Günü
2014 Nobel Fizik Ödülü'nün etkisiyle Birleşmiş Milletler 2015'i Uluslararası Işık Yılı (IYL) olarak ilan etti ve ışığa dayalı teknolojiler ve ışığın hayatımızdaki yeri üzerine kapsamlı etkinlikler düzenlendi. Ayrıca, 2018'den beri her yıl 16 Mayıs'ta Uluslararası Işık Günü (IDL) olarak kutlanmaktadır.
Light Day, sadece ışık teknolojilerinin faydalarından ibaret değildir. Işığın hayatımıza kattığı etkiler, gereksiz ve yanlış aydınlatmanın canlılar ve bitkiler üzerindeki etkileri ve tabii ki yanlış aydınlatma sonucu yavaş yavaş kaybettiğimiz karanlık gökyüzü de dikkat çeken konular arasında yer alıyor. hafif gün. Karanlık gökyüzü, insanlığın ortak kültürel mirasıdır. Doğal bir güzelliktir. Bu güzellik tıpkı doğa ve tabiat parkları gibi korunmalıdır. Doğal ya da tarihi bir güzelliği korumaya çalıştığımız gibi, koruma levhaları oluşturursak, doğal bir güzellik olan gökyüzünün karanlığını korumak için çaba harcamalıyız. Işık Kirliliği nedir?
Basitçe; Yanlış yerde, yanlış zamanda ve yanlış şekilde uygulanan aydınlatmaya "ışık kirliliği" denir. Işık kirliliği yaratan birden fazla kaynak vardır. Gökbilimcileri en çok etkileyen, uzaya kaçan ışık diyebileceğimiz gereksiz yere gökyüzüne yöneltilen ışık kaynaklarıdır. Şehir aydınlatmasında kullanılan armatürlerin çoğu halk arasında karpuz adı verilen türdendir. Bu armatürler ışığın yukarı doğru (uzaya) çıkmasına neden olur. Gökyüzü parladığında gökbilimciler, astronomi meraklıları, amatör astronomlar ve astrofotografçılar gök cisimlerini inceleme ve görüntüleme konusunda zorluk yaşarlar. Bu, perde armatürleri kullanılarak önlenebilir.
Dünya atmosferi gama ışını, X-ışını, ultraviyole ve kızılötesi dalga boylarında gök cisimlerinden gelen radyasyonu tamamen bloke ederken, diğer dalga boylarındaki radyasyon da yoğun bir zayıflama etkisine maruz kalır. Daha da önemlisi, bu ışınlar atmosferin yoğun katmanları tarafından kırılır ve dağılır. Tüm bu faktörler bilim adamlarının yer tabanlı teleskoplarla gözlem yapmasını zorlaştırır ve görüntü kalitesini bozar.
Amerikalı astrofizikçi Lyman Spitzer, 1946'da bu etkilerden kurtulmak için uzaya bir teleskop yerleştirilebileceğini öne sürdü. Sovyetler Birliği'nin 1957'de Sputnik'in yörüngesinde dönme yeteneği, uzay yarışını hızlandırmanın yanı sıra, evreni anlamada yeni bir pencere açtı. Spitzer'in düşüncesi gerçekleşebilir.
ABD Başkanı John F. Kennedy, 12 Eylül 1962'de Houston'da yaptığı ünlü konuşmasında, ABD'nin Ay'a insanlı bir yolculuk hedeflediğini tüm dünyaya duyurarak "… kolay olduğu için yapmıyoruz ama çünkü zor ". 1960'ların bitimine 7 yıl gibi kısa bir sürede bu zor görevi gerçekleştirmek için NASA'ya muazzam miktarda insan gücü ve finansal kaynak tahsis edildi.
Ancak 20 Temmuz 1969'da Apollo programıyla Ay'a ilk insanın ayak basmasıyla halkın ilgisi azalmaya başladı. Başlangıçta tüm televizyon kanallarında canlı yayınlanan çıkış anları artık yayınlanmıyor ve gazeteler bu haber başlıklarını eskisi kadar fazla yapmamaya başladı. Bu sürecin bir sonucu olarak NASA'nın bütçesinde kesintiler yaşandı. Savaşın hemen ardından ABD, bu teknolojik gelişmelerden yararlanabilmek için birçok Alman bilim insanının ülkeye göç etmesine izin verdi. O sırada Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Harry Truman, Nazilerle herhangi bir ilişkisi olmayan veya onlar için çalışan hiç kimsenin getirilmemesi için çok kesin bir emir vermiş olsa da, bu programı yürüten istihbarat teşkilatları Truman'ın emirlerinin ötesine geçerek, ülkenin teknolojik gelişimi. bilim adamını ABD'ye getirdi. Bu bilim adamları arasında Almanya'nın V-2 roketlerini geliştiren roket bilimcisi Wernher von Braun ve ekibi de var. "Operation Paperclip" olarak da bilinen bu program, aslında ABD'nin günümüz uzay yarışındaki başarısının ana sebebidir. Von Braun ve ekibi daha sonra 1958'de kurulan NASA şemsiyesi altındaki ABD uzay programı için çalıştı. Von Braun liderliğindeki bir ekip, ilk insanı alan Apollo uzay aracını fırlatmak için kullanılan Saturn-V roketini geliştirdi. Ay'a. ABD'nin von Braun'a olan güveni o kadar yüksekti ki, kuruluşundan sonra NASA'ya bağlanan Marshall Uzay Uçuş Merkezi'nin direktörlüğüne atandı. Savaş sonrası başlayan ve "soğuk savaş" olarak adlandırılan dönemde ABD ve Sovyetler Birliği büyük bir çatışma içindeydi. Bu dönem aynı zamanda "uzay yarışı" nın da başlangıcıdır. 4 Ekim 1957'de Sovyetler Birliği ilk yapay uydunun yörüngesine girdi. Rusça'da gezgin anlamına gelen Sputnik uydusu aslında küçük bir top boyutundadır ve Dünya'ya sadece sabit bir sinyal gönderir. Ancak Sputnik tarihte bir ilktir. Yıllar sonra, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 1999'da, yörüngeye konan ilk uydu olan Sputnik onuruna, her yıl 4-10 Ekim'i Dünya Uzay Haftası olarak kutlamaya karar verdi. Uyduların Çağı Başlıyor
Sputnik'in 1957'de fırlatılmasından bu yana 9386 uydu uzaya gönderildi. Gönderilen uyduların görevleri çeşitlidir. Bununla birlikte, çoğunlukla iletişim, askeri, yer gözlemi ve küresel konumlandırma uyduları vardır. Ayrıca birçok bilimsel uydu Dünya yörüngesinde çalışmaya devam ediyor. Özellikle astronomi alanında çalışan birçok uydu teleskopu bulunmaktadır. Dünya'nın atmosferi gama, X, ultraviyole ve uzak kızılötesi dalga boylarında geçirgen değildir. Bu nedenle gök cisimlerinden radyasyon alabilmemizin tek yolu atmosferin dışında, uzayda gözlemlemektir. Şimdiye kadar uzaya gönderilen uyduların 2218'i hala çalışıyor. Geri kalanların bir kısmı görev sürelerinin sonunda Dünya'ya düştü veya kontrollü bir şekilde indirildi. Ancak çok önemli bir kısım
İnsanların evde kalmak zorunda olduğu günümüzde kültür, sanat, eğitim gibi farklı alanlarda internet üzerinden etkinlik veya performanslar gerçekleştirilmektedir. Özellikle İtalya'da başlayan balkonlardan şarkı söyleme çalışmaları, ülkemizde birçok sanatçının konser vermesi veya konser vermesi ile devam ediyor. Hem Milli Eğitim Bakanlığı hem de Yüksek Öğretim Kurulu, uzaktan yapılacak eğitim faaliyetlerine yönelik talimatları hazırlamış ve uygulamaya koymuştur. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı EBA platformu ile ilkokul eğitimi için devlet televizyon kanalları kullanılırken, üniversiteler internet üzerinden canlı ders yapılmasına imkan veren "sanal sınıf" uygulamalarını tercih ediyor.
Evden Astronomi Sohbetleri
Bu olayları desteklemek ve farklı bir soluk getirmek için Türk Astronomi Derneği (TAD) #HomeKal çağrısıyla internet üzerinden canlı yayınlanan astronomi görüşmelerine başladı. Bu röportajda, Türkiye'deki dış gezegenlerden astronomi eğitimi alanlar kara delikten uzay araştırmalarına kadar farklı konular tartışılıyor. TAD'ın resmi YouTube kanalında canlı yayınlanan görüşmeler her Salı ve Perşembe 20:00 – 21:30 saatleri arasında gerçekleşiyor. Nisan ayında başlayan görüşmeler #HomeKal görüşmesi devam ettiği sürece devam edecek. Astronomi meraklıları, canlı yayın sırasında internet üzerinden misafirlere soru sorabilir. Yayın bittikten sonra tüm röportajlara aynı platformdan erişilebilir. TAD'ın düzenlediği Evden Astronomi Sohbetleri'nin yanı sıra TAD Bilim ve Toplum Komisyonu olan AstroBilgi ekibi, "Evde AstroBilgi" adı altında özellikle ilkokul öğretmenleri için canlı astronomi eğitimleri düzenliyor. AstroBilgi ekibi, ağırlıklı olarak astronomi ve uzay bilimleri öğretim üyeleri ve astronomi eğitiminde uzmanlaşmış öğretmenlerden oluşmakta ve öğretmenlerimizin astronomi ve uzay bilimlerinde ilk-lise düzeyinde fen, coğrafya ve fizik dallarındaki eksikliklerini gidermeye çalışmaktadır.
İstanbul İl Milli Eğitim Bilimleri Öğretmen Akademisi bünyesindeki Astronomi ve Uzay, yakında öğretmenler için astronomi seminerleri başlatacak. Türk Astronomi Derneği üyeleri ve AstroBilgi ekibi tarafından da düzenlenecek olan bu seminerler, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı internet platformlarından erişilebilecek. Voyager 1 ve 2 adlı uzay aracı, Jüpiter ve Satürn sistemlerini yakından incelemek için NASA tarafından geliştirilen uzay araçlarıydı. 1977 yazında Voyager 2 ve ardından Voyager 1 uzaya fırlatıldı. Daha sonra fırlatılan Voyager 1, daha kısa yörüngesi nedeniyle önce Jüpiter'e ulaştı. 1979'un sonunda, her iki uzay aracı Jüpiter'e ulaştı ve Güneş Sistemi'nin en büyük gezegeninin uyduları, halka sistemi ve manyetik alanı hakkında daha önce bilinmeyen bilgileri Dünya'ya iletti. Bu ikisi de 1980'de Satürn'e ulaştı ve benzer şekilde Satürn sisteminin yakın plan görüntülerini aktardılar, o zamana kadar bu kadar detaylı görmediğimiz.
Uzay aracının başarısı nedeniyle, Dünya Voyager ekibi onları dış Güneş Sistemine göndermek ve Uranüs ve Neptün'ü yakından incelemek istedi. Başlangıçta bu şekilde planlanmamış olmasına rağmen, hiç kimse bu çekici fikre karşı koyamadı. Ancak, iki uzay aracının sonraki rotaları ayrıldı. Voyager 1, Satürn'den sonra Güneş Sistemini terk edecek bir yörüngeyi takip etti, bu nedenle gezegenler arası uzayı incelerken Güneş Sisteminden çıkıyordu. Voyager 2, Uranüs ve Neptün'ü inceleme yolculuğuna devam etti. Böylece başlangıçta öngörülen görev süresi olan 5 yıl şimdi 12 yıla çıktı.
Tüm bunlar olurken Voyager projesinde çalışan ve çok önemli katkılarda bulunan astronom Carl Sagan, Voyager 1'den gezegenimize bulunduğu yerden dönmesini ve Dünya'yı görmesini istedi. Bu komutu, uzaktaki Voyager 1'e göndermek ve bu manevrayı yapmak için sondanın hareket planını değiştirmek, ekibin çoğunluğu tarafından bir risk olarak görülüyordu. Carl Sagan, Voyager 1'in gezegenimizi görebilmesi için kamuoyunun görüşünü artırmaya çalışan bir kampanya başlattı. Sonunda, 14 Şubat 1990'da, Voyager 1 yaklaşık 6,5 milyar km uzaktayken, döndü ve son bir kez Dünya'ya baktı. Voyager 1'in çektiği fotoğrafta Dünya o kadar küçük ve soluk görünüyordu ki, bu tarihi meydana soluk mavi nokta deniyordu. Soluk mavi nokta, bize ne kadar küçük ve önemsiz olduğumuzu anlatan bir fotoğraftır. Bu isim cümlesi daha sonra Carl Sagan'ın kitabının adı oldu.
Bu tarihi görüntünün elde edilmesinin üzerinden 30 yıl geçti. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU), 2019 yılından bu yana kutlanan 100. yıl etkinliklerinin kapanışı olarak soluk mavi noktayı tema olarak belirledi. Türkiye ve bu tema dünyada çeşitli etkinlikler düzenledi. Türkiye'deki faaliyetleri koordine etmek için bunu ve daha fazlasını, Türk Astronomi Derneği iau100.tad.org.t sayfaları ve sosyal medya hesaplarından takip edebilirsiniz. Dünya çapındaki etkinlikler için iau-100.org sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
