12 Eylül 1980 askeri darbesine ilişkin davada, dönemin Genelkurmay Başkanı Kenan Evren ve Hava Kuvvetleri Komutanı Ali Tahsin Şahinkaya'nın yargılanması, sanıkların ölümü üzerine düşmüştü. Bu karar, mağdurlar tarafından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşındı. Mağdurlar, darbecilerin rütbelerinin geri alınmamasına ve mal varlıklarına el konulmamasına karşı çıkıyor.

AİHM'e Taşınan Adalet Arayışı

Davanın geçmişi, 12 Eylül darbesinin ardından yaşanan acı olaylara dayanıyor. Darbe döneminde pek çok insan haksız yere tutuklandı, işkence gördü ve hayatını kaybetti. Mağdurların yakınları, darbecilerin yargılanması ve cezalandırılması için uzun yıllardır mücadele ediyor.

Anayasa Mahkemesi'nden (AYM) sonuç alamayan mağdurlar, davayı AİHM'e taşıdı. Başvuruda, Türkiye'nin siyasi ve hukuk tarihi açısından en önemli davalarından birinin 12 Eylül Darbe davası olduğu ve bu davanın düşme kararıyla kapatılamayacağının altı çizildi. Başvuruda şu ifadelere yer verildi:

"Darbeci sanıklar ölmeden önce kurulan hüküm, sadece hürriyeti bağlayıcı cezayı değil, aynı zamanda maddi menfaatlere ilişkin hükümleri de içermekteydi. Dolayısıyla ölmeleri üzerine hapis cezası düşse de maddi menfaat niteliği de olan rütbelerinin geri alınması konusunda hüküm kurulmalıydı."

Başvuruda ayrıca, 12 Eylül darbesi döneminde binlerce insanın yanı sıra başvurucuların yakınlarının da pek çok hakkının ihlal edildiği belirtildi. İnsan haklarının korunması ve adaletin sağlanması için AİHM'den adil bir karar verilmesi talep edildi.

Mağdurların Talepleri Neler?

Mağdurların AİHM'e yaptığı başvuruda öne çıkan talepleri şunlardır:

• Kenan Evren ve Ali Tahsin Şahinkaya'nın rütbelerinin geri alınması
• Sanıkların mal varlıklarına el konulması
• 12 Eylül darbesinin insanlığa karşı suç olarak kabul edilmesi
• Mağdurların adil yargılanma ve etkili başvuru haklarının ihlal edildiğinin tespiti

12 Eylül Darbesi ve Türkiye'deki Etkileri

12 Eylül 1980 askeri darbesi, Türkiye'nin siyasi ve sosyal hayatında derin izler bıraktı. Darbe döneminde binlerce insan tutuklandı, işkence gördü ve hayatını kaybetti. Siyasi partiler kapatıldı, sendikaların faaliyetleri durduruldu ve basın özgürlüğü kısıtlandı. Darbe, Türkiye'nin demokratikleşme sürecini sekteye uğrattı ve uzun yıllar boyunca ülkenin siyasi atmosferini etkiledi.

12 Eylül darbesi, Türkiye'de insan hakları ihlallerinin yaşandığı, demokrasinin askıya alındığı ve toplumsal travmaların yaşandığı bir dönem olarak tarihe geçti. Darbenin etkileri günümüzde hala hissedilmekte ve Türkiye'nin siyasi ve sosyal hayatında önemli bir yer tutmaktadır.

AİHM'in bu davada vereceği karar, Türkiye'nin geçmişiyle yüzleşmesi ve adaletin sağlanması açısından büyük önem taşıyor. Mağdurlar, AİHM'den adil bir karar bekliyor ve 12 Eylül darbesinin sorumlularının cezasız kalmaması için umutlarını koruyor.