İranlı rap sanatçısı Emir Hüseyin Maksudlu, bilinen adıyla Tatalu, "Hz. Muhammed'e hakaret" suçlamasıyla yargılandığı davada idam cezasına çarptırıldı. İran Yüksek Mahkemesi, yerel mahkemenin verdiği bu kararı onayladı. Sanatçının cezalandırılmasına yönelik süreç, Türkiye'den İran’a iade edilmesiyle başlamıştı. Bu durum, sanat dünyasında ve insan hakları savunucuları arasında büyük bir şaşkınlık ve endişe yarattı.

Tatalu Neden İdam Cezası Aldı?

2018 yılında Türkiye’ye taşınan ve burada yaşamaya başlayan Tatalu, özellikle kadın hakları ve zorunlu başörtüsü uygulamaları gibi konularda rejim eleştirileriyle öne çıktı. 2022’de Jîna Mahsa Amini’nin ölümüyle başlayan kitlesel protestolar sırasında, açıkça rejime karşı tavır alarak iktidarla bağını tamamen kopardı. Bu süreçte Tatalu'nun yaptığı açıklamalar ve şarkı sözleri, İran hükümeti tarafından büyük tepkiyle karşılandı. İşte o eleştirilerden bazıları:

• Kadın hakları ihlallerine karşı sert eleştiriler
• Zorunlu başörtüsü uygulamasının kaldırılması çağrıları
• Rejimin baskıcı politikalarına yönelik açık eleştiriler

Bu eleştiriler, Tatalu'nun İran'daki muhalif kimliğinin daha da belirginleşmesine neden oldu.

Türkiye'den İran'a İade Süreci Nasıl İşledi?

Ancak 2023 yılında pasaport süresinin dolması nedeniyle Türkiye'deki yasal ikamet hakkını kaybeden Tatalu, İstanbul Havalimanı’nda gözaltına alındı. İran konsolosluğunun “ahlaka aykırı davranışlar” ve “uyuşturucu kullanımını teşvik” iddialarıyla başlattığı girişimler sonucunda, Interpol’ün devreye girmesiyle sanatçı İran’a iade edildi. Bu iade kararı, insan hakları örgütleri ve sanat çevreleri tarafından büyük tepkiyle karşılandı. Birçok kişi, Türkiye'nin bu kararıyla uluslararası hukuku ihlal ettiğini savundu.

İdam Kararına Tepkiler Çığ Gibi Büyüyor

İran’a gönderildikten sonra önce 5 yıl hapis cezasına çarptırılan Tatalu hakkında verilen karar temyiz edildi. Yenilenen yargılamada bu kez idam cezası verildi. Yüksek Mahkeme, son kararla bu hükmü kesinleştirdi. Sanatçının cezalandırılmasına karşı İranlı müzisyenler, aktivistler ve insan hakları kuruluşları uluslararası bir kampanya başlattı. Washington merkezli Yakın Doğu Politika Enstitüsü'nden Holly Dagres, verilen cezanın sadece Tatalu’nun şarkı sözleriyle ilgili olmadığını, aynı zamanda rejimin muhalif sesleri susturma arzusunun bir parçası olduğunu belirtti. Stanford Üniversitesi'nden Abbas Milani ise, olası bir infazın İran rejimini öngöremediği büyüklükte bir kültürel ve siyasi tepkiyle karşı karşıya bırakabileceğine dikkat çekti.

Tatalu'nun idam cezası alması, İran'daki ifade özgürlüğü ve insan hakları konusundaki endişeleri artırmıştır. Bu durum, uluslararası toplumun İran'a yönelik baskısının artmasına ve insan hakları ihlallerine karşı daha güçlü bir duruş sergilemesine yol açabilir. Sanat dünyası ve insan hakları savunucuları, Tatalu'nun serbest bırakılması için mücadeleye devam edeceklerini belirtiyorlar. Bu olay, aynı zamanda Türkiye'nin uluslararası hukuk ve insan hakları konusundaki sorumluluklarını bir kez daha gündeme getirmiştir.