Türkiye genelinde yaşanan soğuk hava dalgası ve zirai don, birçok meyve bahçesinde büyük hasara yol açarken, Adıyaman'da uygulanan bir yöntem sayesinde badem bahçeleri bu felaketten korunmayı başardı. Don önleyici pervaneler, yaklaşık 500 dekar badem bahçesini zirai dondan koruyarak üreticilerin yüzünü güldürdü.
Don Önleyici Pervaneler Nasıl Çalışıyor?
Adıyaman'ın Arılı köyünde çiftçilik yapan Fehmi Turanlı, yaklaşık 8 yıl önce Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında badem bahçesine 7 adet don önleyici pervane kurdu. Her bir pervane, yaklaşık 60 dekarlık bir alanı etkileyebiliyor. Sistem, hava sıcaklığı önceden belirlenen değerin altına düştüğünde otomatik olarak devreye giriyor ve sıcak hava akımı oluşturarak ağaçların dondan zarar görmesini engelliyor.
Fehmi Turanlı, sistemin çalışma prensibini şu sözlerle anlatıyor: "Sistem sensörlü, sıfır dereceyi bulduğu zaman otomatik olarak devreye giriyor. Yerdeki sıcak ve havadaki soğuk havayı karıştırarak arkaya doğru üfürüyor, yani ortamdaki havayı karıştırıyor. Bu da ortamı yaklaşık 3-4 derece sıcak ediyor."
Devlet Desteğiyle Kurulan Sistem
Don önleyici sistemin kurulum maliyetinin yüzde 50'sinin devlet tarafından hibe olarak karşılandığını belirten Turanlı, sistemin faydalarını şu şekilde sıralıyor:
- Çiçeğini -4 dereceye kadar koruma
- Meyvesini -8 dereceye kadar koruma
- Don olaylarında bahçede ciddi bir zarar olmaması
Zirai Donla Mücadelede Sürekli Tetikte Olmak Şart
Turanlı, don önleyici sistemin kurulmasının, zirai donla mücadelede yeterli olmadığını vurgulayarak, "Bu sistemi kurduk diye donla mücadelede eve gidip yatmıyoruz. Don takibini yapıyoruz. 3 gün boyunca pervanemiz çalıştı. Çok şükür bir sıkıntımız gözükmüyor." ifadelerini kullanıyor.
Don Pervanelerinin Yaygınlaştırılması Çağrısı
Kahta Badem Yetiştiricileri Birliği Başkanı Mehmet Sena Yıldırım, 12 Nisan'da ilçede zirai donun etkili olduğunu hatırlatarak, don pervanesi kullanan üreticilerin bahçelerinin dondan etkilenmediğini belirtiyor. Yıldırım, yetkililere don pervanelerinin yaygınlaştırılması konusunda adım atılması çağrısında bulunuyor.
Adıyaman'da uygulanan bu başarılı örnek, zirai don riskine karşı alınabilecek önlemlerin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösteriyor. Don önleyici pervaneler, sadece ürün kaybını engellemekle kalmıyor, aynı zamanda çiftçilerin gelirlerini de koruyarak bölge ekonomisine katkı sağlıyor. Bu tür sistemlerin yaygınlaştırılması, tarım sektörünün geleceği için büyük önem taşıyor.
