İsrail'in İran'daki nükleer tesislere olası saldırıları sonrası nükleer sızıntı endişesi artarken, Türkiye'nin bu tür durumlara karşı hazırlıklı olup olmadığı merak konusu. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Enerji Enstitüsü Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erol Kam, Türkiye'deki Radyasyon İzleme ve Uyarı Sistemi Ağı (RADİSA)'nın nasıl çalıştığını ve olası tehlikelere karşı ne gibi önlemler alındığını anlattı.

RADİSA: Türkiye'nin Nükleer Gözü

Prof. Dr. Erol Kam, Çernobil nükleer kazasından sonra Türkiye'de nükleer reaktörlerden kaynaklanabilecek radyolojik tehlikelerin erken tespit edilebilmesi amacıyla RADİSA sisteminin kurulduğunu belirtti. Sistem, Türkiye genelinde 239 istasyonda 7/24 radyasyon ölçümü yaparak olası bir tehlike durumunda yetkililere anında uyarı gönderiyor. Bu istasyonlar özellikle sınır bölgelerinde, 81 il merkezi, 111 ilçe merkezi, 12 termik santral, 4 nükleer uygulama içeren tesis ve 3 sınır karakolunda bulunuyor.

Olası Bir Nükleer Sızıntıda Ne Yapmalıyız?

Nükleer serpintinin erken tespit edilmesi durumunda alınabilecek tedbirler büyük önem taşıyor. Prof. Dr. Kam, bu konuda şu önerilerde bulundu:

• Öncelikle dışarıda solunuma yönelik tedbirler alınmalı, maske kullanılmalı.
• İyot tabletleri alınmalı. Bu tabletler, radyasyonun tiroit bezine zarar vermesini engelliyor ve kanser riskini azaltıyor.
• Yeşil yapraklı sebzelerin ve günlük süt tüketiminin sınırlandırılması gerekiyor.
• Radyasyona maruz kalan kişilerin bulaşık bölgelerinin yıkanması da alınabilecek tedbirler arasında.

Tarım Arazileri ve Besin Zinciri Tehlikede Mi?

Radyasyonun havaya karışması ve yağmur olarak toprağa dökülmesinin özellikle tarım arazileri için büyük bir risk oluşturduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kam, nükleer kalıntıların ekim yerlerinde direkt toprağa ve bitkiye geçebileceğini söyledi. Bu durum, hayvanların etini, sütünü ya da bitkileri tükettiğimizde vücudumuza radyasyon karışması anlamına geliyor. Vücudumuza yapışan radyoaktif toz parçaları ise kanser riskini artırıyor.

Türkiye'nin nükleer güvenliği için büyük önem taşıyan RADİSA sistemi, olası bir nükleer tehdit durumunda erken uyarı sağlayarak halk sağlığını koruma konusunda kritik bir rol oynuyor. Sistem sayesinde, nükleer sızıntıların etkileri en aza indirilerek olası zararların önüne geçilmesi hedefleniyor. Nükleer Düzenleme Kurumu, Türkiye'de radyasyonda herhangi bir artış olmadığını belirtiyor, ancak RADİSA gibi sistemlerin varlığı, her türlü senaryoya karşı hazırlıklı olunduğunu gösteriyor.