Ayasofya'daki restorasyon çalışmaları sırasında kullanılan ağır tonajlı vinçler tartışma yarattı. Tarihi yapının zeminine zarar vereceği yönündeki eleştirilere Bilim Kurulu üyeleri sert yanıt verdi. "Açık kalp ameliyatı yapıyoruz" diyen kurul üyeleri, uygulamanın uluslararası standartlara uygun olduğunu savundu.

Ayasofya'da Neden Vinç Kullanılıyor?

Bilim Kurulu üyesi Doç. Dr. Mehmet Selim Ökten, Ayasofya'da Fossati döneminden beri en kapsamlı güçlendirme çalışmasının yapıldığını belirtti. 46 metre yükseklikteki kubbeye müdahale için bir platform kurulduğunu ifade eden Ökten, "Bu kolonlar için kullanılan çelik tonajını kaldırabilecek bir cihaz dünyada yok. Fotoğraflarda görülen vincin kapasitesi dışında başka alternatif bulunmuyordu" dedi.

UNESCO danışmanı Prof. Dr. Can Binan ise yapılan işlemi cerrahi bir müdahaleye benzetti. Binan, "Koruma ve restorasyon çalışmaları açık kalp ameliyatı gibidir. Yoldan geçen biri bu ameliyatı görse bayılır, neyin niçin yapıldığını algılayamaz. Doktor kalp ameliyatında ne kadar hassas ise burada da aynı hassasiyet gözetiliyor" diyerek uygulamanın uluslararası standartlara uygun olduğunu savundu.

Vincin zemine ve altındaki tarihi dehlizlere zarar vereceği iddialarına da yanıt verildi. Doç. Dr. Ökten, tonajlı araç girmeden önce zeminin altında GPR taramaları yapıldığını, boşlukların arandığını ve vincin güzergâhı altındaki dehlizlerin tahkimatının (güçlendirilmesinin) yapıldığını açıkladı.

Bilim Kurulu'ndan Notre Dame Örneği

Kurul üyeleri, benzer yöntemlerin Fransa'daki Notre Dame Katedrali ve Almanya'daki Dessau Katedrali restorasyonlarında da kullanıldığını, hatta oralarda daha büyük vinçlerin görev yaptığını hatırlattı. "Maliyetten kaçınmak için vinç kullanıldı" eleştirilerini kesin bir dille reddeden Ökten, "İdarenin bize her zaman söylediği 'Burası Ayasofya…' Maliyet hesabı yok. En ileri teknik neyse o kullanılıyor" dedi.

Prof. Dr. Hasan Fırat Diker ise eleştirilerin dozunu "siyasi kutuplaşmaya" bağladı. Diker, "Bizler bilim insanlarıyız. Hepimiz gerekenin en iyisini yapmaya çalışıyoruz. Yapı ibadete açık olduğu sürece başka bir uygulama şekli yoktu" ifadelerini kullandı.

Ayasofya Restorasyonu Siyasi Tartışmalara Kurban mı Gidiyor?

Ayasofya'daki restorasyon çalışmaları, kullanılan yöntemler ve maliyetler üzerinden tartışılmaya devam ediyor. Bilim Kurulu üyelerinin açıklamaları eleştirileri dindirmeye yetecek mi, yoksa tarihi yapı üzerindeki tartışmalar daha da alevlenecek mi, zaman gösterecek. Ancak şu bir gerçek ki, Ayasofya sadece bir yapı değil, aynı zamanda Türkiye'nin tarihi ve kültürel mirasının en önemli sembollerinden biri. Bu nedenle restorasyon sürecinin şeffaf ve bilimsel yöntemlerle yürütülmesi büyük önem taşıyor.