Mustafa Kara'nın kaleminden Abdürrahim Tirsî'nin 505. vefat yıl dönümünde, onun Divanı'ndan ilham alarak Kâdiriyye yolunun derinliklerine bir yolculuk yapıyoruz. Bu yol, Allah'ın buyruğu ve Muhammed'in izidir. Tirsî'nin öğretileri, dervişlere olan saygıyı ve Hakk'ın emirlerine uymayı öğütler.

Kâdiriyye Tarikatı ve Bursa'daki İzleri

Kâdiriyye, 1166'da Abdülkâdir Geylânî tarafından kurulan ve dünyaya yayılan en büyük üç tarikattan biridir. Selçuklular döneminde Anadolu'ya gelen bu gönül yolu, Osmanlı döneminde Asya, Afrika ve Avrupa'ya kadar ulaşmıştır. Bursa'daki Kâdiriyye'nin tarihi ise Hacı Bayram Veli'nin yönlendirmesiyle Eşrefoğlu Abdullah Rûmî ile başlar. Eşrefoğlu'nun İznik'teki dergahında verdiği sohbetler, Müzekki'n-nüfus ve Tarikatnâme gibi eserlerinde hayat bulmuştur.

Abdürrahim Tirsî, Eşrefoğlu'nun sohbetlerini can kulağıyla dinleyen ve ondan feyz alan bir derviştir. 1469'da mürşidinin yerine geçerek, duyduklarını ve öğrendiklerini kendi yorumuyla aktarmaya başlamıştır. Onun mürşidi Eşrefoğlu'na olan bağlılığı ve sevgisi, şiirlerine yansımıştır.

Tirsî, mürşidi Eşrefoğlu'nun değerini şu dizelerle ifade eder:

Dost verdi derdi mürşide saldı
Hidayet verdi şeyh eşiğinde
Mürşide erdim düşmanım bildim
Dostumu bildim şeyh eşiğinde

Tirsî'nin Divanı'ndan Seçmeler

Emine Aydoğmuş Yüce'nin 2025'te yayınladığı Divan'ın ilk şiiri, dünyanın faniliğini ve Mevla'ya yönelmenin önemini vurgular:

Gelün terk idelüm dünyâ çü bildün fânîdür dünyâ
İrelüm Mevlâ katına ki dâ’im bâkîdür Mevlâ

Tirsî'nin şiirleri, Allah ve Resûlullâh sevgisiyle doludur. Örneğin, şu dizelerde Allah'a yakarışı görülür:

YÂ RABBENÂ Sen bilirsin ben zaifin halini yâ Rabbenâ
Sen kavîsin doğru râha çek bizi yâ Rabbenâ

“Bize Kâdirîler derler” redifli şiiri ise tarikatın temel ilkelerini anlatır:

Ey bizi soran kardaşlar bize Kâdirîler dirler
Ey gerçek tâlib kardaşlar bize Kâdirîler dirler

Tirsî'nin daveti, insanları aşk ve muhabbetle hakikate yöneltmektir. "Dervişler gelin" redifli şiirinde, bu davetin detayları verilir:

Dostı gerçek seven cânlar gelün hey dervîşler gelün
Dost yolında cân baş virün doğun hey dervîşler gelün

Eşrefoğlu'nun vefatı, Tirsî'yi derinden etkilemiştir. Onun ardından yazdığı mersiyeler, bir dervişin hüzün ve gözyaşlarını yansıtır:

Dünyâdan göç var ola mı Eşrefoğlı Rûmî Sultân
Âh ayruluruz ola mı Eşrefoğlı Rûmî Sultân

Günümüzde Tirsî'yi Anmak

Günümüzde, Eşrefzâde Safiyyuddin Erhan Bey'in rehberliğinde İznik'te Eşrefoğlu Rumî'yi anma toplantıları düzenlenmektedir. Ayrıca, Tirse köyünde Abdürrahim Tirsî'yi anma etkinlikleri yapılmaktadır. Bu etkinlikler, Tirsî'nin manevi mirasını yaşatma ve gelecek nesillere aktarma amacını taşır.

Abdürrahim Tirsî'nin 505. vefat yılında, onun Divanı'ndan ilham alarak Kâdiriyye yolunun derinliklerine yaptığımız bu yolculuk, bize manevi bir zenginlik sunmaktadır. Tirsî'nin öğretileri, günümüzde de yolumuzu aydınlatmaya devam etmektedir. Onun mirası, aşkla ve şevkle yaşatılmaya devam edecektir.